Co należy rozumieć pod pojęciem odpowiedzialności odszkodowawczej?

Odpowiedzialność odszkodowawcza jest jednym z pojęć funkcjonujących w prawie cywilnym. Stanowi ona o prawach, które mają strony umowy w przypadku powstania szkód w wyniku zachowań, które są negatywnie oceniane przez prawo. Ustawodawca wskazuje na to, że odpowiedzialność za niewłaściwe działania albo zaniechania jest ponoszona przez sprawcę. O jakich zaniechaniach mowa i jakimi konsekwencjami może zostać obciążony sprawca?

Czym jest odpowiedzialność odszkodowawcza? 

O odpowiedzialności odszkodowawczej mówimy w przypadku niewykonania bądź wykonania bez należytej staranności zobowiązań, które zostały opisane w umowie. Może się jednak zdarzyć tak, że w umowie nie zostały zawarte kwestie dotyczące odpowiedzialności odszkodowawczej. W takich przypadkach dłużnik musi odpowiadać na zasadach ogólnych. Zachowania, o których mowa mogą mieć dwa źródła. Może to być odpowiedzialność deliktowa, czyli zachowania, które są sprzeczne z prawem bądź zasadami współżycia społecznego. Drugim źródłem jest tak zwana odpowiedzialność kontraktowa, czyli niewykonanie albo nienależyte wykonanie zobowiązań zawartych w umowie.

Z jakiego tytułu można się ubiegać o odpowiedzialność odszkodowawczą? 

Podział odpowiedzialności odszkodowawczej na deliktową i kontraktową nie jest wystarczający. Właśnie dlatego wyróżnionych zostało kilka reżimów, które pozwalają na dochodzenie odszkodowania. Są to:

• odpowiedzialność gwarancyjna, w przypadku której niezbędne jest doznanie szkody i dotyczy głównie umów ubezpieczeń majątkowych,
• odpowiedzialność z tytułu czynów niedozwolonych, czyli szkody wyrządzonej przez produkt niebezpieczny,
• odpowiedzialność z tytułu niewykonania albo nienależytego wykonania zobowiązania przez dłużnika,
• odpowiedzialność z tytułu wyrządzenia szkody przy wykonywaniu praw podmiotowych,
• odpowiedzialność z tytułu poniesienia szkody w cudzym albo wspólnym interesie.

Obciążenie odpowiedzialnością odszkodowawczą może się wiązać z wypłatą odszkodowania. Alternatywą jest kara umowna nazywana również odszkodowaniem umownym. Dzięki niej można łatwiej i szybciej otrzymać rekompensatę, ponieważ w przypadku kary umownej wierzyciel nie musi wykazywać istnienia szkody ani jej wysokości.